zaterdag, juli 09, 2005
Inleiding Veerman start reconstructie
Inleiding bij de kick-off bijeenkomst Reconstructie BrabantInleiding door de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, dr. C.P. Veerman, bij de kick-off bijeenkomst Reconstructie Brabant, Oss, 5 juli 2005
Dames en heren,
Vandaag wil ik de lof zingen van het platteland. Ik kom er zelf vandaan, dus ik weet waarover ik praat. Elke dag, na slopende uren in de spelonken van de Randstad, keer ik terug naar de rust, de ruimte en de stilte van de boerderij in Goudswaard, diep in de Hoeksche Waard, waar, zoals een bezoeker mij laatst zei, 'de wereld ophoudt en de horizon oplost in het eindeloze water van het Haringvliet.'
Als liefhebber van het platteland bevind ik mij momenteel in goed gezelschap. Kijk eens om u heen: het platteland is springlevend en bruist van energie!
Het is een gevoel dat in brede lagen van de bevolking wordt gedeeld: uit een recente enquête blijkt dat een grote meerderheid van de Nederlanders eigenlijk het liefste buiten de stad zou willen wonen. En elk weekeinde trekken grote aantallen stedelingen naar het platteland om daar, net als ik, rust, ruimte en stilte te ervaren. Rust, ruimte en stilte die het hectische leven van alledag draaglijk maken.
Dus: lang leve het platteland! Juist in ons dichtbevolkte land in het onmisbaar. Het is, met zijn vitale functies, onlosmakelijk verbonden met het leven van alle 16 miljoen Nederlanders.
Het platteland is immers een economische factor van grote betekenis. Allereerst hebben we de landbouw als hoeksteen van het buitengebied. In het boerenbedrijf wordt nog steeds geld verdiend - al is het lang niet altijd meer op traditionele manier. Die activiteiten van de boer, agrarisch of anderszins, geven economische structuur aan het platteland.
Maar heeft u wel eens stil gestaan bij de jaaromzet in de sector vrije tijd en recreatie op het plattland? U zult uw oren niet geloven: er gaat jaarlijks een ruwe 20 miljard euro om, en dan reken ik de bestedingen in de horeca nog niet eens mee. Dat is een volwassen bedrag, zou ik zeggen. Sterker: vergelijkt u het eens met het bedrag dat jaarlijks in het hele agrocluster wordt omgezet: ongeveer 40 miljard euro (2002).
Het platteland vervult nog meer belangrijke functies. Rust, ruimte en stilte noemde ik al, waarbij ik vergat het landschap te noemen als bron van inspiratie voor de stedeling. Laatst zag ik het platteland omschreven als 'de groene schouwburg'. Dat is een mooi beeld: want ook in het theater beleven we inspirerende dingen.
Bovendien biedt het platteland behalve een prettige woonomgeving ook een aangenaam vestigingsklimaat voor bedrijven. En last but not least: niet alleen de geestelijke gezondheid vaart wel bij een verblijf in het buitengebied, het is ook een balsem voor het lichaam. Gelooft u mij, in Goudswaard genieten we dagelijks van de frisse lucht.
Dames en heren!
Het is dus van belang dat ons typisch Nederlandse landschap in stand blijft of op een mooie, eigentijdse manier verandert. En dat brengt mij op de aanleiding voor dit feest - want een feest is het, in dit schitterende klooster midden in het pastorale Oost-Brabantse landschap.
Vandaag vieren we dat de reconstructie van het Brabantse platteland van start gaat. Na jaren van praten en luisteren, van wikken en wegen, van modelleren, boetseren en polijsten gaat dan eindelijk de eerste schop de grond in.
Een dubbeltje kan raar rollen, dames en heren. Oorspronkelijk was de reconstructie van het platteland bedoeld om veterinaire rampen als de varkenspest uit te bannen. Nu, bijna tien jaar na de laatste uitbraak van de varkenspest, is de reconstructie uitgegroeid tot een verregaande herschikking van het buitengebied. Het gaat al lang niet meer over de beteugeling van dierziekten.
Het gaat over biodiversiteit, over de schoonheid van het landschap, over de rol van het boerenbedrijf en de recreatiesector daarin, over waterberging, over het gezondheidsaspect waar ik het net over had. In een paar woorden samengevat: het gaat om het behoud en waar mogelijk om de verbetering van het leefklimaat op het platteland door al die verschillende functies op een zinvolle manier met elkaar te verbinden.
Dames en heren!
Hoe is het allemaal zo ver gekomen?
In mijn visie is de reconstructie - waarmee we weer overtuigend aantonen dat God weliswaar de wereld schiep, maar dat de Hollanders het heft altijd stevig in eigen handen hebben gehouden - een blauwdruk voor een nieuwe manier van bestuurlijk samenwerken.
Ik sprak zojuist over de vele jaren die met de voorbereidingen gemoeid waren. Over dit soort processen wordt nog wel eens wat smalend gedaan: de trage ambtelijke molens, het eindeloze praatcircus, de beroemde Haagse stroperigheid, en zo voorts en zo verder.
Daar is vast wel het een en ander van waar, maar het is mijn stellige overtuiging dat we er niet waren gekomen zonder een zorgvuldig 'voortraject', om dat afschuwelijke woord nog eens van stal te halen. En die zorgvuldigheid brengt inderdaad met zich mee dat er veel gepraat en vooral ook geluisterd moet worden, door alle betrokken partijen. Dus in plaats van 'niet lullen maar poetsen' liever 'eerst praten, dan doen.'
Het aardige van het reconstructieproces is dat de meest betrokken ministeries, VROM en LNV, als het ware over hun eigen schaduw zijn heengestapt. Daarmee bedoel ik dat ze hun traditionele reflexen hebben onderdrukt door niet met allerlei Haagse oekazes en decreten te hebben gezwaaid richting andere overheden.
Ditmaal hebben we het draagvlak voor de reconstructie van onderaf laten ontstaan en niet van bovenaf opgelegd. Dat geeft een hoop meer betrokkenheid van alle partijen, en je staat soms verbaasd over de uitbarsting van creatieve ideeën die daardoor ontstaat.
Er is hier in Brabant - en elders, haast ik mij daaraan toe te voegen - sprake geweest van echte interactie tussen alle betrokken partijen, van burgers en gemeenten tot de provincies en de rijksoverheid. Ik ben er van overtuigd dat alleen op die manier de maatschappelijke waarde van het platteland en zijn unieke landschap kan worden gewaarborgd. Dat is de belangrijkste les die we uit dit proces moeten trekken.
Dames en heren!
De rol van VROM en LNV in het reconstructieproces - enigszins te vergelijken met die van een commissaris van een onderneming - sluit goed aan bij de nieuwe sturingsfilosofie van mijn department.
'Van zorgen voor naar zorgen dat' zeggen we aan de Haagse Bezuidenhoutseweg. Het betekent dat ons niet meer bezig willen houden met micromanagement, met het tot in het kleinste detail voorschrijven van hoe dingen gedaan moeten worden.
Liever stellen we ons op als makelaar, als vertrouwenspersoon. Want, ik kan het niet vaak genoeg zeggen, besturen is het organiseren van vertrouwen. We brengen mensen en instellingen bij elkaar, we denken mee, scheppen kaders, stellen onze kennis ter beschikking, we willen werken via de weg van de overtuiging in plaats van die van de confrontatie.
Ook in de toekomst kunt u op mij rekenen. Onlangs heb ik alle bij de reconstructie betrokken overheden gezegd: als jullie bij de uitvoering van al die mooie plannen knelpunten tegenkomt - bijvoorbeeld bij één van de Hoge Colleges van Staat - meld ze me dan. Dan ga ik voor jullie op pad, om knopen te ontwarren en ruimte te creëren.
Daar sta ik voor. Dat beloof ik u.
Ik wil dus maar zeggen dat 'LNV-op-afstand' bepaald niet betekent dat we vanaf nu de boel de boel zullen laten. U kunt er van verzekerd zijn dat wij u ook in de uitvoeringsfase kritisch zullen blijven volgen, vanuit een heldere visie op de toekomst van het platteland.
Zo is het mij opgevallen dat er in de reconstructieplannen veel meer aandacht zou mogen komen voor de eigen identiteit en cultuur van de verschillende gebieden. Met klem roep ik u op om ruimte te geven aan controversiële plannen, om durf te tonen en te kiezen voor eigenheid en diversiteit!
Dames en heren!
De tijd van praten is voorbij. Dat geldt voor de reconstructie - handen uit de mouwen, aan het werk, de schop de grond in, dat soort dingen - en dat geldt in de meest letterlijke zin nu ook voor mij.
Ik wil tot slot alle partijen lof toezwaaien voor hun inzet om de reconstructie in Brabant tot een succes te maken. Daarmee heeft u ons allemaal een grote dienst bewezen. Want ik zei het al eerder: zonder platteland geen Nederland!
Ik dank u voor uw aandacht.
Dames en heren,
Vandaag wil ik de lof zingen van het platteland. Ik kom er zelf vandaan, dus ik weet waarover ik praat. Elke dag, na slopende uren in de spelonken van de Randstad, keer ik terug naar de rust, de ruimte en de stilte van de boerderij in Goudswaard, diep in de Hoeksche Waard, waar, zoals een bezoeker mij laatst zei, 'de wereld ophoudt en de horizon oplost in het eindeloze water van het Haringvliet.'
Als liefhebber van het platteland bevind ik mij momenteel in goed gezelschap. Kijk eens om u heen: het platteland is springlevend en bruist van energie!
Het is een gevoel dat in brede lagen van de bevolking wordt gedeeld: uit een recente enquête blijkt dat een grote meerderheid van de Nederlanders eigenlijk het liefste buiten de stad zou willen wonen. En elk weekeinde trekken grote aantallen stedelingen naar het platteland om daar, net als ik, rust, ruimte en stilte te ervaren. Rust, ruimte en stilte die het hectische leven van alledag draaglijk maken.
Dus: lang leve het platteland! Juist in ons dichtbevolkte land in het onmisbaar. Het is, met zijn vitale functies, onlosmakelijk verbonden met het leven van alle 16 miljoen Nederlanders.
Het platteland is immers een economische factor van grote betekenis. Allereerst hebben we de landbouw als hoeksteen van het buitengebied. In het boerenbedrijf wordt nog steeds geld verdiend - al is het lang niet altijd meer op traditionele manier. Die activiteiten van de boer, agrarisch of anderszins, geven economische structuur aan het platteland.
Maar heeft u wel eens stil gestaan bij de jaaromzet in de sector vrije tijd en recreatie op het plattland? U zult uw oren niet geloven: er gaat jaarlijks een ruwe 20 miljard euro om, en dan reken ik de bestedingen in de horeca nog niet eens mee. Dat is een volwassen bedrag, zou ik zeggen. Sterker: vergelijkt u het eens met het bedrag dat jaarlijks in het hele agrocluster wordt omgezet: ongeveer 40 miljard euro (2002).
Het platteland vervult nog meer belangrijke functies. Rust, ruimte en stilte noemde ik al, waarbij ik vergat het landschap te noemen als bron van inspiratie voor de stedeling. Laatst zag ik het platteland omschreven als 'de groene schouwburg'. Dat is een mooi beeld: want ook in het theater beleven we inspirerende dingen.
Bovendien biedt het platteland behalve een prettige woonomgeving ook een aangenaam vestigingsklimaat voor bedrijven. En last but not least: niet alleen de geestelijke gezondheid vaart wel bij een verblijf in het buitengebied, het is ook een balsem voor het lichaam. Gelooft u mij, in Goudswaard genieten we dagelijks van de frisse lucht.
Dames en heren!
Het is dus van belang dat ons typisch Nederlandse landschap in stand blijft of op een mooie, eigentijdse manier verandert. En dat brengt mij op de aanleiding voor dit feest - want een feest is het, in dit schitterende klooster midden in het pastorale Oost-Brabantse landschap.
Vandaag vieren we dat de reconstructie van het Brabantse platteland van start gaat. Na jaren van praten en luisteren, van wikken en wegen, van modelleren, boetseren en polijsten gaat dan eindelijk de eerste schop de grond in.
Een dubbeltje kan raar rollen, dames en heren. Oorspronkelijk was de reconstructie van het platteland bedoeld om veterinaire rampen als de varkenspest uit te bannen. Nu, bijna tien jaar na de laatste uitbraak van de varkenspest, is de reconstructie uitgegroeid tot een verregaande herschikking van het buitengebied. Het gaat al lang niet meer over de beteugeling van dierziekten.
Het gaat over biodiversiteit, over de schoonheid van het landschap, over de rol van het boerenbedrijf en de recreatiesector daarin, over waterberging, over het gezondheidsaspect waar ik het net over had. In een paar woorden samengevat: het gaat om het behoud en waar mogelijk om de verbetering van het leefklimaat op het platteland door al die verschillende functies op een zinvolle manier met elkaar te verbinden.
Dames en heren!
Hoe is het allemaal zo ver gekomen?
In mijn visie is de reconstructie - waarmee we weer overtuigend aantonen dat God weliswaar de wereld schiep, maar dat de Hollanders het heft altijd stevig in eigen handen hebben gehouden - een blauwdruk voor een nieuwe manier van bestuurlijk samenwerken.
Ik sprak zojuist over de vele jaren die met de voorbereidingen gemoeid waren. Over dit soort processen wordt nog wel eens wat smalend gedaan: de trage ambtelijke molens, het eindeloze praatcircus, de beroemde Haagse stroperigheid, en zo voorts en zo verder.
Daar is vast wel het een en ander van waar, maar het is mijn stellige overtuiging dat we er niet waren gekomen zonder een zorgvuldig 'voortraject', om dat afschuwelijke woord nog eens van stal te halen. En die zorgvuldigheid brengt inderdaad met zich mee dat er veel gepraat en vooral ook geluisterd moet worden, door alle betrokken partijen. Dus in plaats van 'niet lullen maar poetsen' liever 'eerst praten, dan doen.'
Het aardige van het reconstructieproces is dat de meest betrokken ministeries, VROM en LNV, als het ware over hun eigen schaduw zijn heengestapt. Daarmee bedoel ik dat ze hun traditionele reflexen hebben onderdrukt door niet met allerlei Haagse oekazes en decreten te hebben gezwaaid richting andere overheden.
Ditmaal hebben we het draagvlak voor de reconstructie van onderaf laten ontstaan en niet van bovenaf opgelegd. Dat geeft een hoop meer betrokkenheid van alle partijen, en je staat soms verbaasd over de uitbarsting van creatieve ideeën die daardoor ontstaat.
Er is hier in Brabant - en elders, haast ik mij daaraan toe te voegen - sprake geweest van echte interactie tussen alle betrokken partijen, van burgers en gemeenten tot de provincies en de rijksoverheid. Ik ben er van overtuigd dat alleen op die manier de maatschappelijke waarde van het platteland en zijn unieke landschap kan worden gewaarborgd. Dat is de belangrijkste les die we uit dit proces moeten trekken.
Dames en heren!
De rol van VROM en LNV in het reconstructieproces - enigszins te vergelijken met die van een commissaris van een onderneming - sluit goed aan bij de nieuwe sturingsfilosofie van mijn department.
'Van zorgen voor naar zorgen dat' zeggen we aan de Haagse Bezuidenhoutseweg. Het betekent dat ons niet meer bezig willen houden met micromanagement, met het tot in het kleinste detail voorschrijven van hoe dingen gedaan moeten worden.
Liever stellen we ons op als makelaar, als vertrouwenspersoon. Want, ik kan het niet vaak genoeg zeggen, besturen is het organiseren van vertrouwen. We brengen mensen en instellingen bij elkaar, we denken mee, scheppen kaders, stellen onze kennis ter beschikking, we willen werken via de weg van de overtuiging in plaats van die van de confrontatie.
Ook in de toekomst kunt u op mij rekenen. Onlangs heb ik alle bij de reconstructie betrokken overheden gezegd: als jullie bij de uitvoering van al die mooie plannen knelpunten tegenkomt - bijvoorbeeld bij één van de Hoge Colleges van Staat - meld ze me dan. Dan ga ik voor jullie op pad, om knopen te ontwarren en ruimte te creëren.
Daar sta ik voor. Dat beloof ik u.
Ik wil dus maar zeggen dat 'LNV-op-afstand' bepaald niet betekent dat we vanaf nu de boel de boel zullen laten. U kunt er van verzekerd zijn dat wij u ook in de uitvoeringsfase kritisch zullen blijven volgen, vanuit een heldere visie op de toekomst van het platteland.
Zo is het mij opgevallen dat er in de reconstructieplannen veel meer aandacht zou mogen komen voor de eigen identiteit en cultuur van de verschillende gebieden. Met klem roep ik u op om ruimte te geven aan controversiële plannen, om durf te tonen en te kiezen voor eigenheid en diversiteit!
Dames en heren!
De tijd van praten is voorbij. Dat geldt voor de reconstructie - handen uit de mouwen, aan het werk, de schop de grond in, dat soort dingen - en dat geldt in de meest letterlijke zin nu ook voor mij.
Ik wil tot slot alle partijen lof toezwaaien voor hun inzet om de reconstructie in Brabant tot een succes te maken. Daarmee heeft u ons allemaal een grote dienst bewezen. Want ik zei het al eerder: zonder platteland geen Nederland!
Ik dank u voor uw aandacht.
