zondag, december 20, 2009
Kansen voor een krimpend platteland
Het platteland wordt steeds meer woon- en gebruiksgebied van burgers in plaats van boeren.
Daarbinnen voltrekt zich een ingrijpende demografische verandering. Bovenop vergrijzing en ontgroening is de recent ingezette structurele bevolkingsdaling een trendbreuk met een grote impact. Ook al groeit Nederland als geheel nog tot circa 2038, in die periode kennen we een toenemend aantal krimpende regio's naast groeiregio's. Die krimp slaat versterkt neer op het platteland. Bovendien vergrijst het platteland sneller en dreigen ook kwalitatieve tekorten, zoals voor de groene arbeidsmarkt. Daarnaast kan krimp ook positieve gevolgen hebben voor het platteland in de vorm van verminderde rode druk (wonen, industrieterrein), milieudruk (mobiliteit, consumptie) en nuancering in eenzijdig groeidenken. Benutting van die kansen vraagt wel om actieve sturing door de overheid.Er is dus een urgente behoefte aan inzicht in wat de demografische veranderingen betekenen voor het platteland en welke maatregelen dat van de actoren vraagt. Met dit advies en achterliggend rapport draagt de raad bij aan dat inzicht.
In het rapport van het Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid (opgenomen in dit advies) wordt vastgesteld dat de demografische ontwikkelingen, die zich in Nederland (gaan) voordoen, met name ontgroening, vergrijzing en bevolkingsdaling, in plattelandsgebieden sterker en eerder zichtbaar zijn. Het platteland is meer ontgroend en vergrijsd terwijl de bevolkingsdaling zich daar het eerst manifesteert. De oorzaken van de genoemde demografische ontwikkelingen in de verschillende regio's lopen uiteen in geaardheid, tempo en intensiteit. Met name de daling van het aantal jongeren en de daling van het totaal aantal inwoners heeft op veel terreinen gevolgen. Mogelijke waardedaling van onroerend goed en het versneld verdwijnen van voorzieningen zijn daarbij belangrijke negatieve effecten. De migratiestromen van platteland naar stad, en mogelijk ook weer in omgekeerde richting, kunnen de kwantitatieve en vooral ook de kwalitatieve samenstelling van de bevolking op het platteland zodanig veranderen dat er in sociaal en ruimtelijk opzicht ingrijpende bestuurlijke maatregelen nodig zijn.
De raad komt op basis van de analyse van het Kenniscentrum tot de conclusie dat de in ons land ingezette structurele bevolkingsdaling leidt tot een aantal belangrijke veranderingen in de ruimtelijke, economische en sociale structuur van Nederland. Voor het platteland schuilen hier zowel bedreigingen als kansen in. De demografische verandering die zich in ons land en andere Europese landen voltrekt is van een zodanige impact voor het landelijk gebied dat de raad een fundamentele herijking van het plattelandsbeleid noodzakelijk acht. Het rijk, de provincies, de gemeenten en de internationale gemeenschap zijn daarvoor aan zet, in samenspraak met maatschappelijke partners en de burgers. De raad is van mening dat het ministerie van LNV het voortouw zou moeten nemen om de demografische opgave voor het platteland te agenderen.
Ook zouden via onderzoek en stimuleringsbeleid de kansen van krimp voor het platteland moeten worden gedefinieerd en benut. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om:• zorg voor een vitale plattelandseconomie die zich aanpast aan de sociaal-economische veranderingen en die gevoed wordt door een concurrerende arbeidsmarkt;• benutten van de kansen van de demografische omslag voor versterking van de kwaliteit van de groene ruimte;• invullen van de leefbaarheidsopgaven;• versterken van het samenspel tussen overheden, maatschappelijke partners en burgers in het landelijk gebied.
Voor het volledige rapport van de Raad van het Landelijke Gebied klik hier.
Voor download van het rapport klik dan hier: download advies
Daarbinnen voltrekt zich een ingrijpende demografische verandering. Bovenop vergrijzing en ontgroening is de recent ingezette structurele bevolkingsdaling een trendbreuk met een grote impact. Ook al groeit Nederland als geheel nog tot circa 2038, in die periode kennen we een toenemend aantal krimpende regio's naast groeiregio's. Die krimp slaat versterkt neer op het platteland. Bovendien vergrijst het platteland sneller en dreigen ook kwalitatieve tekorten, zoals voor de groene arbeidsmarkt. Daarnaast kan krimp ook positieve gevolgen hebben voor het platteland in de vorm van verminderde rode druk (wonen, industrieterrein), milieudruk (mobiliteit, consumptie) en nuancering in eenzijdig groeidenken. Benutting van die kansen vraagt wel om actieve sturing door de overheid.Er is dus een urgente behoefte aan inzicht in wat de demografische veranderingen betekenen voor het platteland en welke maatregelen dat van de actoren vraagt. Met dit advies en achterliggend rapport draagt de raad bij aan dat inzicht.
In het rapport van het Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid (opgenomen in dit advies) wordt vastgesteld dat de demografische ontwikkelingen, die zich in Nederland (gaan) voordoen, met name ontgroening, vergrijzing en bevolkingsdaling, in plattelandsgebieden sterker en eerder zichtbaar zijn. Het platteland is meer ontgroend en vergrijsd terwijl de bevolkingsdaling zich daar het eerst manifesteert. De oorzaken van de genoemde demografische ontwikkelingen in de verschillende regio's lopen uiteen in geaardheid, tempo en intensiteit. Met name de daling van het aantal jongeren en de daling van het totaal aantal inwoners heeft op veel terreinen gevolgen. Mogelijke waardedaling van onroerend goed en het versneld verdwijnen van voorzieningen zijn daarbij belangrijke negatieve effecten. De migratiestromen van platteland naar stad, en mogelijk ook weer in omgekeerde richting, kunnen de kwantitatieve en vooral ook de kwalitatieve samenstelling van de bevolking op het platteland zodanig veranderen dat er in sociaal en ruimtelijk opzicht ingrijpende bestuurlijke maatregelen nodig zijn.
De raad komt op basis van de analyse van het Kenniscentrum tot de conclusie dat de in ons land ingezette structurele bevolkingsdaling leidt tot een aantal belangrijke veranderingen in de ruimtelijke, economische en sociale structuur van Nederland. Voor het platteland schuilen hier zowel bedreigingen als kansen in. De demografische verandering die zich in ons land en andere Europese landen voltrekt is van een zodanige impact voor het landelijk gebied dat de raad een fundamentele herijking van het plattelandsbeleid noodzakelijk acht. Het rijk, de provincies, de gemeenten en de internationale gemeenschap zijn daarvoor aan zet, in samenspraak met maatschappelijke partners en de burgers. De raad is van mening dat het ministerie van LNV het voortouw zou moeten nemen om de demografische opgave voor het platteland te agenderen.
Ook zouden via onderzoek en stimuleringsbeleid de kansen van krimp voor het platteland moeten worden gedefinieerd en benut. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om:• zorg voor een vitale plattelandseconomie die zich aanpast aan de sociaal-economische veranderingen en die gevoed wordt door een concurrerende arbeidsmarkt;• benutten van de kansen van de demografische omslag voor versterking van de kwaliteit van de groene ruimte;• invullen van de leefbaarheidsopgaven;• versterken van het samenspel tussen overheden, maatschappelijke partners en burgers in het landelijk gebied.
Voor het volledige rapport van de Raad van het Landelijke Gebied klik hier.
Voor download van het rapport klik dan hier: download advies
