Agrofood & Groene Ruimte Brabant Noord

2 september moet het keerpunt zijn naar een nieuwe veehouderij in Brabant. De veeboeren kwamen er zelf niet meer uit. Boeren die extra investeerden in duurzamere productie werden in hun portemonnee gestraft. Deze negatieve feedback zorgde ervoor dat goed willende boeren in een spagaat terechtkwamen. De oplossing is dat er een nieuw systeem ontstaat met een positieve feedback. Goed willende boeren die de duurzaamheidslat hoger leggen moeten daar voor beloond worden. De overheid kan dit middels wet en regelgeving afdwingen. Net zoals ze afgedwongen heeft dat kinderarbeid in de kledingindustrie verboden is en dat we katalysatoren op onze auto's hebben. Echter een voorwaarde is dan dat men het Europabreed eens moet worden over de te hanteren eisen. En zover is het nog lang niet. Alle lidstaten hebben hun eigen belangen en niet alle lidstaten hechten het zelfde belang aan een duurzame veehouderij. Het alternatief voor regulering door de overheid is sociale druk middels 'blame en shame'. Zo kregen actiegroepen voor elkaar dat kooi-eieren in de ban werden gedaan en werden machtige olieconcerns tot de orde geroepen als ze, omdat dat goedkoper is, afgeschreven olieplatforms wilden laten afzinken. Wat overheden niet voor elkaar krijgen, krijgen goed georganiseerde acties soms wel voor elkaar.

Het advies van de commissie Van Doorn valt in de categorie 'goed georganiseerde actie'. Een voorwaarde is dat alle supermarktketens deelnemen. Zou er namelijk 1 supermarktketen niet deelnemen dan veroorzaakt dit voor deze keten een concurrentie voordeel. Gezien de felle concurrentie tussen ketens zullen goedwillende supermarktketens zich dan genoodzaakt zien om af te haken. De fullservice supermarkten hebben het verbond van Den Bosch getekend. Mijn verwachting is dat de discountsupermarkten dit niet gaan doen. Sociale druk zal nodig zijn om dit 'gat' in het verbond van Den Bosch te dichten. Maar dit is niet voldoende. Nederland is immers een grote exporteur van landbouwproducten. Als buitenlandse supermarktorganisaties niet meebewegen, en het is financieel aantrekkelijker om voor de exportmarkt te produceren, dan zal een deel niet veranderen.

Zaken zullen dus door de overheid internationaal aangepakt moeten worden. Dat is iets voor de langere termijn. Kunnen overheden op korte termijn al iets doen? Ik denk het wel. Regelmatig hebben veehouders de overheid nodig, bijvoorbeeld om een bestemmingsplan te wijzigen. De overheid kan dan eisen stellen. Op dit moment gebeurd dat al door te eisen dat er een ruimtelijke onderbouwing aangeleverd moet worden. Geur, geluid, waterhuishouding, archeologie etc. worden hierin geborgd. Hier zou een sociale paragraaf aan toegevoegd kunnen worden waarin de initiatiefnemer aangeeft hoe hij maatschappelijke verantwoord onderneemt en welke bovenwettelijke maatregelingen hij daar voor neemt. De Maatlat Duurzame Veehouderij kan hierbij als startpunt genomen worden.